ابطال وصیت نامه متوفی

تمامی اشخاص در طول زندگی خود حق تصرف در دارایی و اموال خود را دارند؛ برخی از اشخاص تکلیف اموال و دارایی‌های خود را بعد از مرگ مشخص می‌کنند که به آن وصیت می‌گویند.

وصیت یکی از اعمال حقوقی می‌باشد که بر اساس آن وصیت کننده به صورت مستقیم یا به واسطه دیگری در اموال و دارایی‌های خود برای بعد از فوت تصرف می‌کند؛ لازم به ذکر است که وصیت مجانی بوده و نمی‌توان آن را به صورت معامله درآورد.

وصیت از ریشه وصی گرفته شده و به معنای سفارش کردن و پرداختن به امور متوفی می‌باشد؛ در ادامه مقاله به ارکان وصیت، انواع وصیت، ابطال وصیت‌نامه متوفی و همچنین نکات مهم آن می‌پردازیم.

ارکان وصیت

وصیت کننده (موصی)

شخصی که به نفع او وصیت شده (موصی له)

چیزی که به عنوان وصیت به آن پرداخته شده (موصی به)

شخصی که به وصیت عمل می‌کند (وصی)

اقسام وصیت

وصیت به دو شکل تملیکی و عهدی قابل تصور است که در ادامه هر کدام از آنها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

وصیت تملیکی

هنگامی که اشخاص عین یا منفعت اموال خود را بعد از فوت به دیگری و به صورت مجانی تملیک کنند به آن وصیت تملیکی گفته می‌شود و شخص می‌تواند تا حدودی تکلیف دارایی‌های خود را مشخص کند.

در این نوع وصیت، تملیک پس از فوت موصی و با قبول موصی له محقق می‌شود به همین خاطر قبول آن پیش از فوت موصی تاثیری ندارد؛ در وصیت تملیکی حتی اگر موصی له مال مورد وصیت را قبض کرده باشد، موصی می‌تواند از وصیت خود رجوع کند.

در وصیت تملیکی قبول و رد موصی له پس از فوت متوفی معتبر می‌باشد یعنی اگر موصی له پیش از فوت وصیت کننده موصی به را رد کند، پس از فوت متوفی می‌تواند آن را قبول نمایید و اگر پس از فوت وصیت کننده آن را قبول و قبض کرد دیگر نمی‌تواند آن را رد  نماید.

هنگامی که افراد اموال و دارایی های خود را برای امور عام المنفعه همچون کمک به فقرا و … وصیت می‌کنند، قبول وصیت از طرف اینگونه افراد شرط نیست؛ اگر وصیت کننده اموال خود را برای افراد صغیر و مجنون وصیت کند رد یا قبول وصیت با ولی این افراد خواهد بود.

وصیت عهدی

برخی مواقع شخص موصی (وصیت کننده) از فرد دیگری تقاضا می‌کند که پس از فوت وی اعمالی را برای او انجام دهد به عنوان مثال وصیت می‌کند که پس از فوتش بخشی از اموالش وقف و بخشی دیگر برای پرداخت بدهی صرف شود که به آن وصیت عهدی می‌گویند.

فردی که اجرا‌کننده وصیت نامه است قبل از فوت شخص موصی می‌تواند آن را رد نمایید اما پس از فوت موصی دیگر حق رد نداشته و باید به انجام آنچه که وصیت کننده ذکر کرده بپردازد.

تنفیذ و ابطال وصیت‌نامه متوفی

تنفیذ وصیت‌نامه به معنای اعتبار محتوا و مفاد وصیت‌نامه در میان اشخاص است، اگر وصیت نامه به صورت رسمی باشد دیگر نیازی به اعتبار بخشیدن به آن در دادگاه نبوده و موصی له می‌تواند از طریق اداره ثبت و تقاضای مربوطه، موصی به را به نام خود کند.

بر اساس ماده ۲۹۱ قانون امور حسبی در خصوص وصیت‌نامه عادی باید گفت:« وصیت‌نامه عادی در صورتی از ناحیه دادگاه قابلیت تایید و تنفیذ را دارد که افراد ذینفع به صحت آن اقرار نمایند در غیر این صورت حتی اگر ادله ای برای اثبات وصیت‌نامه عادی وجود داشته باشد، دادگاه حق تنفیذ وصیت‌نامه را ندارد.

به یاد داشته باشید که اگر برخی از افراد ذینفع صحت وصیت‌نامه را تایید و برخی دیگر آن را تایید نکنند، صرفاً کسانی که وصیت‌نامه را تایید کرده‌اند قابل تنفیذ خواهد بود.

موارد ابطال وصیت‌نامه متوفی

برخی از ویژگی‌ها وجود دارند که در صورت نبود آنها می‌تواند وصیت‌نامه را باطل کرد؛ موارد ابطال وصیت‌نامه متوفی عبارتنداز:

• اهلیت نداشتن فرد وصیت کننده
• خودکشی فرد وصیت کننده
• رجوع فرد وصیت کننده از وصیت خود
• رد و عدم قبول وصیت‌نامه از سوی موصی له
• وصیت مازاد بر ثلث
• وصیت برای اموال دیگری(به مال غیر)
• نامشروع بودن وصیت

دعوای ابطال وصیت‌نامه از سوی خواهان مطرح شده و ممکن است همه یا برخی از وراث باشند و دعوا را علیه موصی له مطرح نمایند؛ در این دعوا خواهان باید ادله اثباتی خود را برای اثبات بلا اثر بودن وصیت‌نامه ارائه نمایید.

لازم به ذکر است که ابطال وصیت‌نامه متوفی حتی پس از صدور گواهی انحصار وراثت و تقسیم ترکه نیز قابل پیگیری و مطرح شدن است؛ در صورتی که دعوای ابطال وصیت‌نامه متوفی قبل از تقسیم ترکه مطرح شود، رسیدگی به این دعوا در صلاحیت دادگاه محلی است که آخرین اقامتگاه متوفی بوده است.

نکات ابطال وصیت‌نامه متوفی

• وصیت کننده نمی‌تواند نسبت به همه اموال خود به هر روشی که مایل است وصیت کند، مثلاً اگر به برخی از وراث خود کمتر از سایر وراث ارث دهد یا به دلایل مختلف برخی از وراث را از ارث محروم کند، وصیت‌نامه تنظیم شده تنها نسبت به یک سوم اموال فرد متوفی نافذ است و در صورتی که سایر وراث از وصیت‌نامه رضایت نداشته باشند در رابطه با دو سوم باقی اموال آثار حقوقی مترتب نیست.
• فرد وصیت کننده باید به صورت قطع مجاز به تصرف در امول خود باشد.
• فرد وصیت کننده می‌تواند در هر صورت از چیزی که در وصیت نامه ذکر کرده برگردد.
• اگر فرد وصیت کننده پس از وصیت اول، وصیت دومی را نیز صادر نماید در این صورت وصیت دوم پذیرش شده و به اجرا در می‌آید.
• اگر فرد وصیت کننده دست به خودکشی بزند و یا اعمالی را انجام دهد که به او آسیب وارد شود و بعد از آن وصیت کند، اگر فوت نماید وصیت او باطل خواهد شد و اگر زنده بماند وصیت او قابل پیگیری و نافذ است.
• موصی به باید منفعت عقلانی و مالیات داشته چ قابل نقل و انتقال باشد و همچنین در مالکیت فرد وصیت کننده باشد و اگر در تصرف شخص ثالثی باشد، مال مورد وصیت نافذ نیست.
• فرد وصیت کننده می‌تواند بر چیزی که بعداً موجود می‌شود وصیت نماید، برای مثال وصیت کند که فرزند او در شکم همسرش پس از به دنیا آمدن و به شرط زنده بود به فلان مقدار ارث دست یابد.
• فرد وصیت کننده تنها می‌تواند در رابطه با یک سوم اموال خود وصیت کند و دو سوم دیگر در صورتی که مورد تایید ورثه باشد نافذ است.

سخن پایانی

در این مقاله از سایت حق‌جویان وصیت و ابطال وصیت‌نامه متوفی را مورد بررسی قرار دادیم؛ همانگونه که در ابتدای مقاله ذکر شد تمامی افراد در طول زندگی خود حق تصرف در اموال و دارایی‌های خود را دارند.

موارد ابطال وصیت‌نامه متوفی به موارد متعددی تقسیم می‌شود که در مقاله ذکر شد و در صورت نیاز دعوای مربوط به این امر بایستی توسط خواهان مطرح شود؛ متشکرم که همراه ما بودید.