استرداد جهیزیه چیست؟

جهیزیه چیست؟

جهیزیه عبارت است از مالی که زن بر اساس عرف، عادت جامعه و خانواده خود در زمان ازدواج به خانه شوهر می برد ، تا در زندگی مشترک از آن استفاده کنند. چون جهیزیه ، تهیه وسایل زندگی زوجین است ، تهیه آن بر عهده  سرپرست خانواده است و ارتباطی به عروس و خانواده او ندارد. اینکه در کشور ما، خانواده عروس جهیزیه را تهیه میکنند فقط طبق عرف و عادت است و طبق قوانین ما تهیه این وسایل بر عهده سرپرست خانواده است اما عرف و عادت ایجاب می کند خانواده عروس یک سری وسایل را عنوان جهیزیه برای ابتدای زندگی آنها تهیه کنند. در اسلام بر مرد واجب است اثاث مورد نیاز زندگی را برای همسرش فراهم کند و تهیه این اثاث بر زن واجب نیست.

جهیزیه در مالکیت کیست؟

جهیزیه در مالکیت زوجه است، هر یک از زوجین  دارایی های جداگانه ای دارند اما در مورد جهیزیه باید گفت برخلاف تصور عموم جهیزیه جزو اموال مشترک میان زن و شوهر نیست . جهیزیه مال زن است و تنها او و یا کسی که از طرف او تصرف و وکالت دارد می تواند در جهیزیه دخل و تصرف داشته باشد. حتی بردن وسایل منزل توسط زن قبل از طلاق حق او است. استرداد جهیزیه توسط مرد، حالتی است که او با ارائه دادخواستی اعلام می‌کند که می‌خواهد جهیزیه را برگرداند، در این حالت اگر زوجه قبول نکند، جهیزیه توسط دادگاه به فردی امین سپرده می‌شود.

استرداد جهیزیه چیست؟ (دعوای استرداد جهیزیه)

در صورتی که زوجین تصمیم به جدایی از یکدیگر بگیرند، زوجه میتواند درخواست استرداد جهیزیه نماید و باید توجه کرد که برای استرداد جهیزیه نیازی به اجازه شوهر نیست اما استرداد جهیزیه بدون مجوز از دادگاه بهتر است با حضور چند نفر از همسایگان به عنوان شاهد انجام گیرد تا باعث جلوگیری از موانع و مشکلاتی همچون شکایت سرقت از طرف زوج گردد. شما برای طرح دعوای استرداد جهیزیه به خدمات وکیل حقوقی نیاز پیدا خواهید کرد.

روش های استرداد جهیزیه

اولین روش که ساده ترین روش  در میان روش های موجود هست ، اینکه طرفین در مورد اینکه اموال متعلق به زن است و حق برخورداری از  آن را دارند توافق کنند که در این صورت بدون هیچ گونه مشکلی بردن وسایل منزل توسط زن انجام می‌شود و از فرآیند طولانی دادرسی نیز جلوگیری میشود

روش دیگر زمانی قابل اجراست که زوجه دارای لیست یا سیاهه بوده و استناد به این لیست که به طور معمول به امضای شوهر و چند شاهد رسیده ،برای بردن جهیزیه اقدام کرده که در غالب موارد نیز به نتیجه میرسد

اما روش سوم در صورتی است که لیست جهیزیه (سیاهه) موجود نباشد. اثبات دعوای برگرداندن جهیزیه بدون سیاهه و به نتیجه رسیدن آن کمی دشوار می شود و به این دلیل که سند سیاهه موجود نمی باشد ، در این مورد تنها میتوان به شهادت شهود استناد کرد گاهی بررسی و تشخیص ارزش شهادت شاهدان کاملاً به نظر قاضی بستگی دارد.

ثابت کردن مالکیت زن بر جهیزیه

سیاهه

در زمان عقد باید فهرستی تهیه شود به نام سیاهی جهیزیه به خانواده‌ها توصیه می‌شود این فهرست را به امضای زوج و زوجه دو نفر از بستگان زوج و دو نفر از بستگان زوجه برساند و اگر شهوت هم دارند به امضای شهود نیز برساند و همانند سند ازدواج از این سیاهه جهیزیه مراقبت کنند تا در روز مبادا دچار اختلاف نشوند.

شهادت شهود

در استرداد با شهادت شهود ، پذیرش شهادت صرفاً در صورتی که شهود شرایط قانونی شهادت را داشته باشند ، در صورتی که زن نتواند مالکیت خود را بر جهیزیه اثبات کنند معمولاً دادگاه اقدام به تقسیم وسایل می‌کنند و آن را از اموال که عادتا برای مصارف مردانه است به مرد داده و وسایلی که معمولاً زنان از آن استفاده می کنند و به زن می دهد.

جرم فروش جهیزیه زن بدون اجازه

مرد اجازه فروش هیچ یک از وسایل را ندارد و در صورتی که وسایل زوجه را بدون رضایت وی به فروش برساند ، مرتکب جرم شده در این شرایط زوجه میتواند از طریق قانون و مراجع کیفری بر علیه همسر شکایت کند طرح دعوا می تواند به عنوان خیانت در امانت یا فروش مال غیر صورت گیرد.

در جلسه دادگاه زن باید سیاهه جهیزیه یا همان فاکتور خرید لوازم خود را داشته باشد تا برای قاضی محرز شود که زن مالک این وسایل بوده است بعد از آن اگر ادعای زن از طرف همسرش مورد قبول شود مرد موظف است تا تمام لوازم فروخته شده را بازگرداند.

در صورت فروش جهیزیه توسط مرد به کجا باید شکایت کرد؟

برای شکایت از زوج در صورتی که جهیزیه را به فروش رسانده باشد باید به دادسرای محل وقوع جرم یعنی دادسرای که جهیزیه در آن حوزه فروخته شده است مراجعه کرد، اما اگر بخواهید به جای طرح دعوای کیفری از طریق مراجع حقوقی جای خود را پیگیری کرده و جهیزیه را از همسر خود تحویل بگیرید باید دادخواست استرداد جهیزیه را در دادگاه محل اقامت زوج طرح و اقامت کنید.

تخریب جهیزیه توسط زوج

چنانچه زوج اقدام به تخریب جهیزیه همسر خود کند مجرم شناخته شده و باید مسئولیت عواقب کار خود را بپذیرد، تخریب عمدی اموال خانه توسط مرد قابلیت پیگیری کیفری دارد قانون در این شرایط نیز مجازاتی برای مرد در نظر می‌گیرد که معمولاً شامل حبس بین شش ماه تا سه سال است

آیا در قانون جدید خرید جهیزیه به عهده دختر است؟

در دوران قدیم عرف جامعه بر این بوده که خانواده دختر جهیزیه را تهیه کنند، اما در قانون تهیه جهیزیه نه‌تنها از وظایف زن نیست بلکه یکی از وظایف مرد محسوب می‌شود با استناد به ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی می توان به قطعیت گفت که تهیه جهیزیه از وظایف مرد است.

ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی جهیزیه در مورد نفقه چیست چه می گویند؟

« نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ،البسه، غذا، اثاث منزل ، هزینه‌های درمانی بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.»

اگر زمان زیادی از دادن جهیزیه گذشته باشد و فاکتورهای خرید جهیزیه یا رسید سیاهه جهیزیه مفقود شده باشد و یا اصلاً رسیدگی وجود نداشته باشد چگونه می توان جهیزیه را استرداد نمود؟؟

اثبات تحویل جهیزیه به زوجین می توانند با شهادت شهود (دو شاهد مرد یا یک شاهد مرد به انضمام دو شاهد زن و یک مرد) و سوگند و همچنین فیلم های انتقال جهیزیه انجام شود و در این موضوع سیاه و لیست اعلامی و یا رسیده دریافتی از داماد موضوعیت ندارد به هر نحوی که برای قاضی رسیدگی‌کننده علم حاصل شود می تواند حکم استرداد جهیزیه صادر نماید.

تکلیف جهیزیه پس از پس از فوت زوجین

ماده ۶۱۹ قانون مدنی امین را موظف نموده که این مال دریافتی را مسترد نماید تهیه جهیزیه و تحویل آن توسط خانواده دختر جهت زندگی مشترک ،نزد زوج امانت است و در صورت مطالبه باید این مسترد شود اما در عرف دادگاه های خانواده در صورت عدم موجود بودن جهیزیه حکم برد قیمت آن صادر نخواهد شد. در مواردی که یکی از طرفین فوت می نماید در صورت فوت زوج جهیزیه متعلق به زنان است ولی اموال مرد به ورثه تعلق خواهد گرفت. پس از فوت زوجه امکان استرداد کلی جهیزیه توسط ورثه وجود نخواهد داشت چرا که جهیزیه ماترک زوجه محسوب و نسبت سهم الارث تقسیم و سهم زوج از آن کسر میشود.