اعسار زوج

اعسار در لغت‌نامه دهخدا به معنای نیازمند شدن و تنگدست گردیدن می‌باشد که از ریشه کلمه عربی عسر گرفته شده گرفته است؛ در علم حقوق اعسار زوج به معنای عدم توانایی مرد در پرداخت مهریه و تنگدستی زوج می‌باشد.

هرچند که دو لفظ اعسار و قسط‌بندی ( تقسیط) در مباحث حقوقی متفاوت است اما اعسار زوج و در بحث اعسار مرد در پرداخت مهریه تحت عنوان تقسیط در پرداخت مهریه نیز شناخته می‌شود؛ در سال ۹۱ به موجب افزایش آمار زندانیان در خصوص پرداخت مهریه ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده از لفظ اعسار زوج سخن به میان آورد.

در این مقاله از تیم حق‌جویان قصد داریم به اعسار زوج که یکی از دعاوی خانوادگی می‌باشد بپردازیم؛ لازم به ذکر است که بیان مطالب این مقاله برای درک بهتر مخاطب از مفاهیم حقوقی می‌باشد، بنابراین بهتر است برای کسب اطلاعات بیشتر با وکیل خانواده و مشاوره حقوقی خانواده مشورت نمایید.

وکیل خانواده به دلیل تخصص در دعاوی خانوادگی همچون مطالبه مهریه و نفقه، اعسار زوج یا قسط بندی مهریه، حضانت فرزند و … می‌تواند با مشورت تخصصی موضوع را سریعاً پیگیری و رفع نمایید.

اعسار

در حالت کلی اعسار به معنای تنگدستی می‌باشد؛ هنگامی که فردی در جلسات دادرسی محکوم به پرداخت وجه همچون پرداخت مهریه شود، در صورتی که توانایی پرداخت مبلغ ذکر شده را به صورت یکجا نداشته باشد با ارائه درخواست اعسار نمایید؛ به یاد داشته باشید که در اینجا منظور از اعسار اثبات ناتوانی از پرداخت تمام وجه ذکر شده به شکل یکجا می‌باشد.

به شخصی که ناتوان از پرداخت وجه، تنگدست و یا در شرایط اعسار باشد معسر می‌گویند؛ بر اساس ماده ۱ قانون اعسار معسر فردی است که ناتوان به پرداخت دین یا دیون خود باشد، این ناتوانی می‌تواند به موجب دو دلیل رقم بخورد که عبارتند از:

• عدم دارایی مالی و نداشتن اموال
• عدم دسترسی به اموال و دارایی ها

اعسار مهریه یا اعسار زوج

اعسار مرد یا اعسار مهریه به این معنا می‌باشد که مرد در هنگام پرداخت مهریه نتواند کل مبلغ آن را به شکل یکجا به زوجه پرداخت نماید؛ در صورتی که پس از ارائه درخواست اعسار، اعسار زوج توسط قاضی محرز شود حکم به پرداخت قسط بندی شده مهریه و با مهلت به زوج داده می‌شود.

قاضی پرونده پس از بررسی درخواست اعسار زوج میزان مهریه را با توجه به اموال و دارایی‌های زوج قسط‌بندی می‌کند؛ تشخیص تعداد و میزان قسط‌ها بر عهده قاضی پرونده می‌باشد اما به صورت کلی میزان اقساط مهریه یک سوم تا یک چهارم درآمد ماهیانه مرد می‌باشد.

به یاد داشته باشید که مهریه به هر میزان در سند ازدواج ذکر شود قابل وصول است زیرا در قانون هیچگونه محدودیتی برای عدم وصول مهریه لحاظ نشده است؛ اما محکومیت‌های مالی و یا حکم بازداشت زوج تنها تا معادل ۱۱۰ سکه بهار آزادی امکان‌پذیر است.

ارائه درخواست اعسار زوج

یکی از نکات بسیار مهم در هنگام ارائه درخواست اعسار زوج و ناتوانی از پرداخت مهریه به صورت یکجا این است که اگر کسی درخواست ادعای اعسار کند اما در حین رسیدگی تمکن مالی او احراز شود، باید تمام هزینه‌های دادرسی را پرداخت نماید.

در خصوص ارائه درخواست اعسار می‌توانید با وکیل خانواده و یا مشاور حقوقی مشورت نمایید تا علاوه بر تسریع در روند پرونده مجبور به پرداخت هزینه‌های دادرسی نشوید.

اثبات ادعای اعسار زوج

بر اساس فقه اثبات هر ادعایی بر عهده فرد مدعی می‌باشد به همین دلیل اثبات ناتوانی مرد از پرداخت مهریه به دلیل تنگدستی بر عهده مرد می‌باشد؛ بر همین اساس مدعی اعسار باید علاوه بر دادخواست اعسار فهرستی از دارایی‌ها و اموال خود به دادگاه ارائه دهد، این فهرست شامل قیمت تمام اموال زوج اعم از منقول و غیرمنقول، تعداد و مقدار آنها می‌باشد.

فهرست اموال برای درخواست اعسار مرد

زوج در هنگام درخواست اعسار باید فهرستی از اموال و دارایی‌های خود را به دادگاه تحویل دهد؛ فهرست این اموال به شرح زیر می‌باشد:

• ارائه فهرست تمام وجوه نقدی که به هر عنوان در بانک‌ها، موسسات مالی و اعتباری چه در ایران و چه در خارج از ایران وجود دارد.
• ارائه مشخصات کامل و دقیق حساب‌های بانکی، اعتباری و مالی زوج چه در ایران و چه در خارج از ایران
• فهرست تمام دارایی‌ها و اموالی که فرد به هر طریق نزد شخص یا اشخاص ثالث دارد.
• فهرست تمام مطالبات و طلب هایی که فرد از شخص یا اشخاص ثالث دارد.
• فهرست تمامی نقل و انتقالات و هرگونه تغییر در اموال زوج از یکسال قبل از طرح دعوای اعسار زوج

اثبات اعسار در سایر پرونده‌ها

اگر درخواست اعسار زوج در رابطه با مهریه محرز و ثابت شود این حکم در سایر پرونده‌ها نیز اعمال خواهد شد و نیازی به درخواست مجدد و همچنین بررسی و احراز مجدد اعسار توسط دادگاه نخواهد بود.

به صورت کلی زمانی که دادخواست اعسار محرز شود و مورد پذیرش دادگاه قرار گیرد، هر چند که این حکم در شعبه ای دیگر اثبات شده باشد در سایر پرونده‌ها نیز قابل استناد و رجوع است.

سخن پایانی

در این مقاله از تیم حق‌جویان به اعسار زوج و یا اعسار مهریه پرداختیم؛ همانگونه که در مقاله ذکر شد اعسار زوج با درخواست اعسار و ارائه فهرست اموال و دارایی‌ها به دادگاه محرز می‌شود که زوج به عنوان مدعی باید تنگدستی خود را به اثبات برساند.

پس از محرز شدن ادعای اعسار قاضی با توجه به احوال و قرائن مهریه را قسط‌بندی می‌کند و تعداد و میزان آن نیز توسط قاضی تعیین می‌شود؛ متشکریم که تا انتهای مقاله با تیم حق‌جویان همراه بودید.

پرسش‌های متداول

اعسار به چیست؟

اعسار در لغت به معنای تنگدستی و در علم حقوق به معنای عدم توانایی پرداخت مبلغ توسط شخص به صورت کامل و یکجا می‌باشد.

اعسار زوج چیست؟

اعسار زوج به این معنا می‌باشد که زوج در هنگام پرداخت مهریه نتواند کل مبلغ را به صورت یکجا به همسر خود پرداخت نمایند؛ که پس از احراز اعسار زوج قاضی پرداخت مهریه را قسط بندی می‌کند.

اثبات ادعای اعسار با چه کسی است؟

اثبات تنگدستی و ادعای اعسار بر عهده مدعی می‌باشد که در این مبحث مدعی زوج است.

درخواست اعسار کافی است؟

خیر زوج علاوه بر ارائه درخواست اعسار باید فهرستی از اموال و دارایی‌های خود به دادگاه ارائه دهد که در مقاله به فهرست و خصوصیات ذکر شده در آن به صورت کامل پرداختیم.