ترکه و رد ترکه چیست؟

ترکه و رد ترکه چیست؟

ترکه به زبان ساده همان اموالی است که متوفی از خود به جا میگذارد. در این مقاله از سایت حق جویان قصد داریم به بررسی جزئیاتی چند از ترکه بپردازیم که اهم موضوعات مورد بررسی در این باره را “ترکه و رد ترکه چیست ؟”در نظر گرفته ایم، باشد که با خواندن این مقاله به سوالات شما همچون ترکه و رد ترکه چیست پاسخ داده شود .

ترکه چیست؟

اگر بخواهیم به شکلی دقیق تر به تعریف ترکه بپردازیم باید بگوییم ترکه هرگونه مال(منقول و غیر منقول)، بدهی، دارایی و دیونی  را شامل میشود که متوفی پس از مرگ برای  وراث خود به جای میگذارد. ترکه وجه منفی و مثبت دارد. ترکه مثبت به اموال، حقوق (دارای منفعت) و دارایی های به جا مانده میگویند. ترکه منفی نیز شامل دیون و بدهی های متوفی میشود که برای وارثین به جای می‌ماند. متوفی ممکن است ترکه‌ی مثبت، منفی یا هردو را داشته باشد که به مهر و موم( قرار دادن کلیه اموال متوفی که بدون سند هستند در مکانی امن جهت برقراری عدالت بین وراث تا هنگام ایجاد شرایط مناسب برای تقسیم ارث) و تحریر( به معنی محاسبه اموال و تعیین میزان ترکه مثبت و منفی)درمی آید تا تعیین تکلیف شود.

نحوه درخواست تحریر ترکه

درخواست تحریر باید توسط یکی از وراث صورت بگیرد که دارای یکی از شروط زیر باشد.

• اگر وارثی وجود داشته باشد که غایب یا محجور باشد. در این صورت، امین مکلف وی یا قیم او موظف است طی 10 روز درخواست خود را به قانون ارائه کند.( در خصوص اطلاع بیشتر راجع به محجوریت وارث می‌توانید به مقاله‌ی محجور کیست مراجعه کنید.)
• عدم قبول ما‌ترک توسط ورثی
• اگر متوفی اتباع خارجی بوده باشد نیز واضح است که به علت محدودیت های احتمالی نیاز به این درخواست به وجود می‌اید.

در زمینه‌ی تعیین تکلیف و تحریر ترکه شما می‌توانید از وکیل حقوقی و وکیل آنلاین کمک بگیرید.

 قبول و رد ترکه

در این قسمت از مقاله‌ی ترکه و رد ترکه چیست از سایت حق جویان به مسئله‌ی قبول ترکه خواهیم پرداخت و سپس در قسمت سوالات متداول به صورت جزئی تر به سوالات رایج در این باره که ممکن است سوال شما نیز باشد پاسخ خواهیم داد. چنانچه پاسخ خود را در قسمت سوالات متداول نیز نیافتید می‌توانید از مشاوره حقوقی رایگان کمک بگیرید.

اگر وارث تصمیم بر قبول ترکه بگیرد باید تمام انواع ترکه را (یعنی مثبت و منفی ) باهم قبول نماید. بنابراین دیون و بدهی های متوفی نیز توسط وارثی که ترکه را قبول کرده است باید اداره و رسیدگی شود. و اگر تصمیم بر رد ترکه بگیرد؛ دیگر مسئولیتی  در قبال ترکه منفی (دیون )و همچنین حقی در ترکه مثبت (اموال و دارایی های) متوفی نخواهد داشت. اما برای قبول ترکه اشکال متفاوتی وجود دارد که در ادامه به تشریح آنها خواهیم پرداخت.

 اقسام قبول و رد ترکه

قبول و رد ترکه به دو شکل صورت میپذیرد.

• قبول به صورت مطلق

در قبول مطلق، ورثه بی هیچ قید  و آوردن شرطی ، ترکه‌ی متوفی را تماما و به صورت کتبی میپذیرند. ترکه‌ی متوفی ممکن است دیون هم داشته باشد که وراث با قبول ترکه، در قبال آن نیز مسئول خواهد بود. پرداخت دیون تا حدی برگردن وارث است که دیون یعنی ترکه منفی از ترکه مثبت(نسبت به سهم فرد از ترکه)، یعنی دارایی های متوفی بیشتر نباشد. چنانچه ترکه‌ی مثبت از دیون پیشی بگیرد؛ ورثه به صورت قانونی مسئولیتی در قبل پرداخت آن نخواهند داشت مگر اینکه به صورت داوطلبانه رفع دیون را عهده‌دار شوند.

• قبول ضمنی

• پذیرش مشروط:

در این نوع پذیرش، قبول یا رد ترکه به صورت مشروط تعیین می‌شود و این موضوع در متن به وضوح قید می‌گردد. به عبارت دیگر، وراث تنها در حدود اموالی که از متوفی به آنها می‌رسد، مسئول پرداخت دیون او خواهند بود.

• پذیرش ضمنی:

در این وضعیت، پذیرش سهم‌الارث توسط وراث از طریق رفتار و اقدام‌های آنها مشخص می‌شود. به همین دلیل، وراث موظفند بدهی‌های متوفی را به نسبت سهم خود تسویه کنند.

آثار قبول و رد ترکه

پس از آنکه وراث تصمیم به پذیرش ارث باقی‌مانده از فرد فوت شده گرفتند، لازم است که تبعات این تصمیم را نیز بپذیرند. در صورتی که وراث ترکه را قبول کنند، مسئولیت تمامی دیون متوفی بر عهده آن‌ها خواهد بود و به عبارتی باید پاسخگوی کلیه بدهی‌ها باشند. بدین ترتیب، تمامی وراثی که ارث را پذیرفته‌اند موظف‌اند دیون متوفی را تسویه کنند و اگر ترکه کافی نباشد، باید ثابت کنند که موجودی ترکه برای پرداخت تمام دیون کفایت نمی‌کند.

نکته‌ای که باید مد نظر قرار گیرد این است که اگر وراث ترکه را بپذیرند اما از پرداخت دیون خودداری کنند، طلبکاران می‌توانند اقدام به توقیف دارایی‌های وراثی نمایند که ترکه را قبول کرده‌اند. بنابراین، پذیرش یا رد ترکه مستقیماً بر وضعیت مالی وراث تأثیرگذار است.

در صورتی که برخی از وراث ترکه را رد کنند، دیگر نیازی به مشارکت آن‌ها در پرداخت دیون نیست. اگر متوفی بدهی داشته باشد و ورثه ترکه را رد کنند، تنها از وراثی که ترکه را پذیرفته‌اند می‌توان درخواست تسویه دیون کرد. رد ترکه به معنای این نیست که آن ورثه از ارث محروم می‌شود؛ بلکه او باید از هرگونه دخالت در امور مربوط به تقسیم ترکه بین طلبکاران خودداری کند و حق اعتراض نیز نخواهد داشت.

اگر تمامی وراث ترکه را رد کنند، دادگاه از وصی تعیین‌شده توسط متوفی استفاده می‌کند و در صورت عدم وجود وصی، مدیر تصفیه‌ای توسط دادگاه منصوب خواهد شد. علاوه بر تأثیرات ناشی از پذیرش یا رد ترکه، شرایط لازم برای این تصمیم‌گیری نیز باید مورد بررسی قرار گیرد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

سوالات متداول

آیا رد ترکه زمان مشخصی دارد؟

وراث پس از آگاهی از فوت متوفی، یک ماه فرصت دارند(بر اساس مواد ۲۴۹ تا ۲۵۱ قانون امور حسبی) تا به‌صورت کتبی یا شفاهی به دادگاه، رد ترکه را اعلام کنند. این اعلام باید در دفتر مخصوص ثبت شود و نمی‌تواند مشروط باشد. اگر مهلت به پایان برسد و وراث اقدامی نکنند، ترکه به‌طور خودکار پذیرفته می‌شود. همچنین، وراث می‌توانند درخواست تحریر ترکه دهند تا از دارایی‌ها و دیون متوفی مطلع شوند و سپس تصمیم بگیرند. در صورت پذیرش مشروط ترکه، وراث موظف به پرداخت دیون ذکر شده خواهند بود.

رد کردن ترکه پس از قبول آن ممکن است؟

بله، طبق ماده ۲۴۷ قانون امور حسبی، وارثی که ترکه را قبول کرده می‌تواند آن را رد کند، به شرطی که هیچ تصرفی در ماترک متوفی نداشته باشد.

تقسیم ترکه ورثه محجور به چه صورت است؟

اگر یکی از ورثه غایب یا محجور باشد، مسئولیت رسیدگی به تقسیم ترکه به دادگاه واگذار می‌شود. به عبارت دیگر، ولی، امین یا قیم این افراد نمی‌توانند به تنهایی با سایر ورثه توافق کرده و ترکه را در دفتر اسناد رسمی تقسیم کنند. در این شرایط، دادگاه موظف است با بهره‌گیری از نظر کارشناس رسمی، در راستای حفظ مصلحت غایب یا محجور اقدام نماید.

درخواست تقسیم ترکه به چه صورت است؟

درخواست تقسیم ترکه باید به صورت مکتوب تهیه شود. در این درخواست، لازم است که نام و مشخصات متوفی، شخصی که درخواست را ارائه می‌دهد، وکیل انحصار وراثت او، همچنین نام سایر ورثه و سهم هر یک به طور دقیق قید شود. تمامی اشخاص ذی‌نفع می‌توانند در هر زمان که بخواهند، اقدام به ارائه درخواست تقسیم ترکه نمایند و در این خصوص، مرور زمان قابل اجرا نخواهد بود.

مبنای تقسیم

بنای تقسیم ترکه در حقوق مدنی به اصول و قواعدی اشاره دارد که بر اساس آن‌ها دارایی‌های متوفی بین ورثه تقسیم می‌شود. این مبنا شامل موارد زیر است:

• قانون ارث: قوانین مربوط به ارث در هر کشور تعیین‌کننده نحوه تقسیم دارایی‌ها هستند. در ایران، این قوانین عمدتاً در قانون مدنی و به ویژه در مواد 846 تا 873 آمده است.

• سهم‌الارث: هر یک از وراث بر اساس درجه قرابت با متوفی و نوع رابطه (نظیر فرزند، همسر، والدین و…) سهم مشخصی از ترکه دارند. به عنوان مثال، فرزندان معمولاً سهم بیشتری نسبت به خواهران و برادران دارند.

• وصیت: اگر متوفی وصیتی کرده باشد که بخشی از دارایی‌هایش را به افراد خاصی اختصاص داده باشد، این وصیت باید در تقسیم ترکه مورد توجه قرار گیرد، مشروط بر اینکه سهم‌الارث قانونی ورثه ضایع نشود.

• قوانین و مقررات محلی: ممکن است قوانین خاصی در مناطق مختلف وجود داشته باشد که نحوه تقسیم ترکه را تحت تأثیر قرار دهد.

• توافق وراث: وراث می‌توانند با توافق یکدیگر در مورد نحوه تقسیم ترکه تصمیم بگیرند، البته این توافق نباید برخلاف قوانین باشد.

این مبانی به وراث کمک می‌کند تا بتوانند ترکه را به نحو عادلانه و قانونی تقسیم کنند.

سخن پایانی

در این مقاله از سایت حق جویان ابتدا به تعریف ترکه و رد ترکه پرداختیم و به عبارتی پاسخ ترکه و رد ترکه چیست را موشکافانه مورد بررسی قرار دادیم. سپس به جزئیات دیگری پرداختیم که به سوالات احتمالی شما درباره‌ی مسائل بعد از قبول یا رد ترکه نیز پاسخ داده شود. از اینکه حق جویان را برای یافتن پاسخ سوال ترکه و رد ترکه چیست انتخاب کرده اید سپاسگزاریم و امیدواریم که به تمامی سوالات و ابهامات احتمالی شما در این باره پاسخ داده باشیم. اگر سوالی راجع به ترکه و رد ترکه در ذهن دارید که در پاسخ ان را در مطلب نیافته اید می‌توانید در بخش  نظرات سوالات خود را مطرح کنید.