فسخ نکاح چیست؟

قانون مدنی به منظور پایان دادن به ازدواج راه‌حل‌های متفاوتی را از جمله طلاق، بذل مدت، انقضای مدت و فسخ نکاح در نظر گرفته است؛ احکام طلاق و فسخ نکاح در قانون کاملاً متفاوت است به همین دلیل در این مقاله به منظور آشنایی بیشتر به شرح فسخ نکاح و در ادامه به تفاوت فسخ نکاح و طلاق می‌پردازیم.

فسخ نکاح چیست؟

فسخ نکاح به معنای آن است که عقد نکاح صورت گرفته میان دو طرف بر اساس شرایط خاصی از سوی یکی از آن طرفین پایان یابد؛ بر اساس ماده ۱۱۲۰ قانون مدنی یکی از راه‌های موجود برای پایان دادن به عقد نکاح، فسخ نکاح است و در صورتی که طرفین بخواهند به زندگی مشترک خود پایان دهند؛ منحل کردن عقد دائم از طریق طلاق یا فسخ نکاح امکان‌پذیر است.

در حالت کلی به پایان دادن یک طرفه عقد نکاح از سوی یکی از طرفین ازدواج به دلیل وجود عیوب که به صورت صریح در قانون آمده فسخ نکاح می‌گویند؛ اما این عیوب ذکر شده در صورتی که به اثبات برسند منجر به فسخ نکاح می‌شوند.

در صورتی که یکی از طرفین قبل از عقد نکاح از عیوب طرف مقابل مطلع باشد، پس از عقد حق فسخ نکاح را ندارد و اگر پس از عقد به عیوب طرف مقابل پی ببرد باید سریعاً و بدون اتلاف وقت نسبت به فسخ نکاح اقدام کند؛ اگر مدت زمان طولانی از پی بردن به عیوب طرف مقابل گذشته باشد، حق فسخ نکاح باطل خواهد شد.

شرایط فسخ نکاح

در ادامه به شرایط فسخ نکاح که به طور صریح در قانون ذکر شده است می‌پردازیم؛ این شرایط عبارتند از:

• بر اساس ماده ۱۱۲۱ قانون مدنی جنون زن یا مرد در صورتی که ادواری نباشد و استقرار یابد موجب فسخ نکاح است.
• بر اساس ماده ۱۱۲۲ قانون مدنی خضا (اخته بودن مرد)، عنن( ناتوانی مرد در نعوظ)، مقطوع بودن آلت تناسلی و … از جمله عیوبی است که بر اساس آن زن می‌تواند درخواست فسخ نکاح را داشته باشد البته این شرایط در صورتی قابلیت فسخ نکاح را دارند که مرد حتی یک بار هم عمل جنسی انجام نداده باشد.
• بر اساس ماده ۱۱۲۳ قانون مدنی قرن ( وجود استخوان در فرج که مانع نزدیکی می‌شود)، برص( یکی از انواع بیماری پوستی)، افضا( یکی شدن مجاری ادرار و مدفوع)، جذام، نابینایی هر دو چشم و زمین‌گیری از جمله عیوب زن است که بر طبق آن مرد حق فسخ نکاح را دارد.

اگر پس از عقد اگر با هر کدام از عیوب روبرو شدید، می‌توانید بر اساس مواد صریح قانونی به دادگاه مراجعه کرده و با مشاوره از وکیل طلاق توافقی یا وکیل خانواده اقدام به فسخ نکاح کنید.

مراحل فسخ نکاح

هر یک از طرفین ازدواج پس از اطلاع می‌توانند برای فسخ نکاح به دادگاه مراجعه نموده و پس از اثبات عیوب در طرف مقابل حکم فسخ نگاه را از دادگاه دریافت کند؛ در ادامه مقاله قصد داریم مراحل فسخ نکاح را به طور کامل بیان کنیم:

• در مرحله اول درخواست کننده فسخ نکاح باید در سامانه ثنا ثبت نام کرده و اظهارنامه‌ای برای طرف مقابل ارسال نماید.
• در مرحله دوم درخواست کننده با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی، اقدام خود مبنی بر دادخواست فسخ نکاح را به ثبت می‌رساند.
• بعد از گذشت این مرحله، دادخواست فسخ‌ نکاح به شعبه دادگاه خانواده ارسال و ابلاغیه‌ای برای طرفین ازدواج ارسال خواهد شد.
• در مرحله بعد طرفین عقد و وکلای آنها باید در جلسات رسیدگی حاضر و عیوب طرف مقابل را اثبات نمایند؛ در این جلسه اگر عیوب ذکر شده از سمت دادگاه تایید شود دادگاه رای خود را مبنی بر فسخ نکاح صادر خواهد کرد.
• در مرحله آخر پس از تأیید فسخ نکاح توسط دادگاه زوجین می‌توانند با مراجعه به دفتر ازدواج و طلاق اقدام به فسخ نکاح کنند.

تفاوت فسخ نکاح و طلاق

از مهمترین تفاوت‌های فسخ نکاح و طلاق می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• در طلاق تشریفات خاصی همچون دو شاهد مرد و … وجود دارد در حالی که فسخ نکا تنها با اراده درخواست کننده و صاحب حق انجام خواهد شد و این دادخواست تنها به اطلاع طرف مقابل خواهد رسید.
• در طلاق پس از بررسی زوجین به داوری ارجاع می‌شوند اما در فسخ نکاح دادگاه تنها بررسی می‌کند که حق فسخ نکاح وجود دارد یا خیر و درخواست کننده هر زمان که بخواهد می‌تواند اقدام به فسخ نکاح کند.
• طلاق گرفتن در هنگامی که خانم در عادت ماهانه خود به سر ببرد امکان پذیر نیست اما در فسخ نکاح این عذر خللی در فسخ عقد ایجاد نخواهد کرد.
• طلاق تنها مختص به عقد دائم میان زوجین است اما فسخ نکاح هم در مورد عقد دائم و هم در مورد عقد موقت دق می‌کند.
• حق فسخ نکاح هم برای زن و هم برای مرد وجود دارد این در حالی است که حق طلاق در قانون ایران برای مرد است و تنها در صورتی که مرد بخواهد، می‌تواند این حق را به همسر خود بدهد.
• در طلاق زمانی که زن و مرد بخواهند به زندگی مشترک خود پایان دهند مرد ملزم است که مهریه خانم را پرداخت کند؛ اما در فسخ نکاح زن فقط در شرایط عنن مهریه خود را درخواست کند و در غیر این صورت حق دریافت مهریه را نخواهد داشت.
• در طلاق رجعی زمانی که زن در عده به سر می‌برد، مرد می‌تواند بدون عقدِ مجدد به همسر خود بازگردد؛ اما در فسخ نکاح در صورت جدایی، زوجین باید مجدداً عقد نکاح را انجام داده و سپس با یکدیگر زندگی مجددی را آغاز نمایند.
• در طلاق، قانون سه طلاقه وجود دارد و به این معنا است که اگر زوجین سه مرتبه از یکدیگر طلاق بگیرند دیگر امکان ازدواج برایشان وجود نخواهد داشت؛ اما در فسخ نکاح هیچ محدودیتی در این باره وجود ندارد.

سخن پایانی

در این مقاله شرایط فسخ نکاح را مورد بررسی قرار دادیم و سعی کردیم به صورت کامل این موضوع را شرح داده و تمام نکات آن را بازگو کنیم؛ اگر در این باره سوالات بیشتری ذهن شما را به خود درگیر کرده یا قصد دارید اقدام به فسخ نکاح کنید، می‌توانید با مشاور حقوقی خانواده یا وکیل آنلاین مشورت‌های لازم را به عمل آورید؛ متشکریم که تا پایان مقاله با تیم حق‌جویان همراه بودید.