محجور کیست؟

محجور کیست؟

حجر در لغت به معنای منع است و محجور به کسی گفته میشود که منع از تصرف در اموال و حقوق مالی خود شده است. محجور به علت سن کم یا اختلال قوای دماغی نمیتواند به طور مستقل و آزادانه به اعمال حقوقی خود رسیدگی کند.

محجورین بر اساس ماده ی1207 قانون مدنی دارای سه دسته اصلی اند؛ صغار(کودکان)، مجانین و افراد غیر رشید.

افراد بعد از تولد دارای حقوق و تکالیفی اند اما برای عهده دار شدن این حقوق و اعمال باید دارای اهلیت شوند. اهلیت دو نوع دارد و به معنای توانایی فرد برای  دارا شدن و اجرای حقوق و تکالیف است. استیفا  و تمتع از انواع اهلیت هستند. تمتع بلافاصله پس از تولد فرد ایجاد میشود و با تولد، فرد اهلیت تمتع می یابد.  تمتع به معنی برخوردار شدن از حق و تکلیف است؛ و استیفا به معنای توانایی اجرای حق و تکلیف فرد است که میتواند با این اهلیت از آنها استفاده کند.

انواع محجوران

در خصوص انواع محجوران در این قسمت از مقاله ی محجور کیست در سایت حق جویان قصد داریم به صورت روان و ساده شما را با انواع محجوران آنها آشنا کنیم.

صغار:

ابتدا به شرح جزئیات دسته ی اول محجوران یعنی صغار خواهیم پرداخت. صغیر نقطه ی مقابل کبیر است یعنی فردی که هنوز بالغ نشده است و کبیر نیست. پیش از اصلاح ماده ی1209 قانون مدنی به کسی صغیر گفته میشد که کمتر از 18 سال است اما پس از اصلاح این ماده صغیر به کسی گفته میشود که به بلوغ نرسیده است. سن بلوغ در مرد و زن همانطور که اطلاع دارید متفاوت است یعنی به مرد تا قبل از 15 سالگی از لحاظ انواع حجر صغیر میگویند و به زن قبل از 9 سالگی اش صغیر گویند(سال قمری مورد نظر است).

در دسته بندی انواع محجوران خود نوع صغیر نیز دارای دو گروه است که در ادامه از این مقاله از سایت حق جویان به ان خواهیم پرداخت.

انواع صغیر

• صغیر ممیز: به صغیری گفته میشود که توانایی تشخیص نسبی و فهم تفاوت میان خوب و بد را دارد و با وجود اینکه به بلوغ نرسیده است اما میتواند ضرر را از نفع تمیز بدهد و دارای قدرت اراده است.
• صغیر غیرممیز: غیر ممیز در دسته بندی انواع صغار مربوط به این سوال که محجور کیست به کسی میگویند که قدرت تشخیص خوب از بد را ندارد و فردی نابالغ است که فاقد عنصر اراده است.

نکته ای که ای که در این میان درباره ی سن تمیز وجود دارد که با تکیه بر از حدیثی از پیامبر درباره ی عادت دادن فرزندان خود به نماز از سن 7 سالگی برداشت شده است. اما بنا به صلاح دید دادرس این سن قابل تغییر است و ممکن است از فردی به فرد دیگر تفاوت یابد.

مجانین:

جنون در علم حقوق نیز تعریفی مشابه با تعریف عامیانه و رایج خود دارد یعنی؛ فردی که به طور کل قوه ی ادراک و تعقل در او مختل و فاقد توانایی تعقل و تصمیم گیری مستقلانه و منطقی است.جنون ممکن است در فرد به طور موقت(ادواری) یا دائمی رخ دهد.

همانطور که گفته شد مجنون فاقد قوه ادراک است و بدیهی است که فاقد اراده ی حقوقی نیز باشد که در نتیجه، تمامی اعمال حقوقی او از نظر قانون باطل دانسته میشود. اما باید پرانتزی در این بخشِ مقاله ی مجحور کیست در سایت حق جویان برای مجانین ادواری باز کنیم و به ماده ی 1213 قانون مدنی بپردازیم. این ماده ذکر میکند که اصل را بر آن میداریم، هر گونه عمل حقوقی انجام شده توسط مجنون در هنگام جنون او اتفاق افتاده است مگر اینکه خلاف این اصل را بتوان با سند و مدرک به اثبات رساند.یعنی اگر مجنون در حالت افاقه، عمل حقوقی خود را انجام دهد و حالت افاقه ی او مسلم باشد قانون عمل او را نافذ و معتبر خواهد دانست.

سفیه(غیر رشید):

در قانون واژه ی سفیه و غیر رشید هم معنا و مترادف یکدیگرند. تعبیر مفهومی برآمده از واژه ی سفیه در فقه به معنای کسی است که  اموال خود را به صورت غیر عقلانی مورد استفاده قرار میدهد و توانایی یا به عبارتی درک این را ندارد که چطور باید از اموال خود محافظت  کند تا مانع مصرف آنها در امور غیر منطقی شود.

غیر رشید نیز به کسی میگویند که  مانند سفیه تصرفات او در اموالش عقلانی نیست و عادت وار به اسراف و تبذیر در خرج  میپردازد.

توجه داشته باشید که هر نوع ضرر و صرف غیر عقلانی مال در افراد، دلیل بر سفیه بودن فرد نیست و ممکن است اشتباه در این امر رخ دهد(مانند یک سرمایه گزاری اشتباه)، بلکه سفیه یک کیفیت انسانی و غالب است یعنی فرد اکثرا دچار اشتباه در این خصوص است.

حمایت از محجورین

بدیهی است که محجورین به عللی که پیش از این ذکر شد یعنی  سفه، جنون و صغر نیاز به  پشتیبانی و حمایت جهت انجام امور مالی و غیر مالی خود داشته باشند. در قانون آمده است که باید حمایت از محجورین و دخالت در اموری که آنها توانایی مدیرتشان را ندارد توسط شخصی دیگر مانند قیم صورت بگیرد به طور مثال تعیین مهریه ی محجور توسط پدر وی توصیه شده است.

حکایت از محجورین انواعی دارد.

• ولایت بر محجورین 2) قیومیت                3) وصایت

صغار توسط پدر یا جد پدری خود تحت ولایت و حمایت قرار میگیرند تا زمانیکه به بلوغ برسند. حتی اگر قبل از بلوغ، پدر یا جد پدری فوت شود میتواند برای فرزند خود سرپرست تعیین کند اما در صورت عدم تعین سرپرست و یا به طور کلی عدم وجود پدر یا جد پدری؛ دادگاه تصمیم گیرنده برای این موضوع واقع میشود.

حمایت از انواع دیگر محجوران یعنی سفیه و مجانین شرایط خاص دیگری دارد که باید به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرند زیرا این افراد همانطور که پیش از این ذکر شد یا قدرت انجام امور حقوقی خود را ندارند یا شرایط خاصی را برای منفوذ شدن عمل حقوقی خود لازم دارند. پیشنهاد میکنیم برای تکمیل اطلاعات خود به دیگر مقالات ما در این باره از سایت حق جویان دیدن کنید.

جمع بندی

در این مقاله از سایت حق جویان به تشریح انواع محجوران پرداختیم و تا حدودی شما را با نحوه ی حمایت قانون از محجور نیز آشنا کردیم. امیدواریم این مقاله  پاسخگوی سوالات شما با موضوع محجور کیست  شده باشد. از اینکه سایت حق جویان را برای مطالعه ی مسئله ی حقوقی محجور کیست انتخاب کرده اید از شما سپاسگزاریم. میتوانید سوالات و ابهامات خود را با ماهیت محجور کیست در قسمت کامنت ها با ما در میان بگذارید تا به صورت شخصی و یا عمومی به سوال شما توسط کارشناسان ما پاسخ داده شود.